جنگل‌های هیركانی در شمال ایران 9/1 میلیون هكتار وسعت دارد و بیش از 30 آفت در آن شناسایی شده است.

عرصه های جنگلی شمال با دارا بودن 211 گونه درختچه ای و 90 گونه درختی ، ذخیره گاه انواع درختان پهن برگ نادر جهان است.

اگرچه تاكنون در زمینه های مختلف جنگل های شمال ، بویژه در بخش جنگل داری ، توجه كافی شده ، اما در بخش مبارزه با آفات و امراض به روش بیولوژیكی ، نیاز به برنامه ریزی اصولی وجود دارد.

آفت كرم ابریشم باف ناجور در سال های اخیر به واسطه تداوم خشكسالی ها در عرصه های جنگلی شمال شیوع یافته و گسترش تدریجی این آفت، اكنون به معضلی جدی و نگران كننده تبدیل شده است.

' میكاییل سالاریان ' كارمند شركت ایران چوب در منطقه جنگلی البرز مركزی گفت: آفت كرم ابریشم باف ناجور بتدریج در عرصه های جنگلی شمال گسترش یافته و اكنون میزان گسترش آن در سطح جنگل نگران كننده شده است.

وی افزود: جمعیت زیاد این آفت روی درختان جنگل به حدی زیاد است كه هر بیننده ای را دچار وحشت می كند.

او جلوگیری از تخریب و قاچاق چوب و پیشگیری از آتش سوزی و مبارزه با آفات و بیماری ها را از جمله وظایف واحدهای حفاظتی سازمان جنگل ها و مراتع برشمرد و تاكید كرد : مسوولان باید مبارزه آفات در این عرصه ها را جدی بگیرند.

مدیر زراعت و باغبانی جهاد كشاورزی نور هم شیوع این آفت را یكی از مشكلات جدی این عرصه ها دانست و گفت : كرم ابریشم باف ناجور توسط پروانه ای سفید رنگ گسترش می یابد كه هر پروانه بین 500 تا هزار تخم می گذارد.

' حسین رزاقی ' در گفت و گو با ایرنا افزود : در سال های اخیر این آفت فقط در نقاطی از جنگل های شمال دیده می شد ولی اكنون در بیشتر مناطق جنگلی منطقه مشاهده می شود.

به گفته وی، این آفت اكنون بیش از 50 گونه پهن برگ درختان عرصه های جنگلی شمال را مورد هجوم قرار داده است و با خوردن برگ ها، درختان را لخت كرده است.

رزاقی گفت : این گونه آفت دارای چندین كانون فعالیتی هستند كه هر از گاهی با كاهش عوامل كنترل كننده طبیعی و بیماری زا كه باعث مرگ و میر لارو می شود، جمعیت آن افزایش می یابد.

وی یادآور شد : مبارزه شیمیایی با این آفت به دلیل گستردگی وسعت و عوارض آن امكان پذیر نیست و مطالعات نیز بیانگر این است كه این آفت در برابر سرما مقاومت می كند.

یك استاد دانشكده تربیت مدرس نور هم با بیان این كه شیوع این آفت باعث خشكیدن بسیاری از درختان جنگل های شمال شده است، گفت : آفت كرم ابریشم باف ناجور مبارزه خاصی نداشته و باید توسط طبیعت كنترل شود.

'سیدمحسن حسینی' با بیان این كه با شروع بارندگی این آفت نابود می شود ، افزود : این كرم ها با خوردن برگ های 50 گونه درختی ، آن ها را لخت كرده در مسیر رشد و چوب دهی درخت اخلال ایجاد می كند و در نهایت باعث خشكیدن درختان می شوند.

وی خواستار اتخاذ تدابیر اصولی برای مبارزه با این آفت از سوی مسوولان امر شد.

این استاد دانشگاه تاكید كرد : عرصه های جنگلی شمال بسیار ارزشمند است و باید برای حفاظت همه جانبه آن تلاش مضاعف كرد.

رییس اداره حفاظت و حمایت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری منطقه نوشهر با اشاره به طغیان آفات مختلف در شرق استان مازندران و استان‌های گیلان و گلستان ، گفت : هم اكنون وضع آفات در غرب استان مازندران بحرانی نیست ولی ما با مراقبت لازم، اوضاع را تحت نظر داریم.

' یزدانفر آهنگران ' در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : تنها نگرانی فعلی ما شیوع نسبی پروانهٔ دُم طلایی در روستای كینْچ در منطقهٔ كُجُور نوشهر است كه در حدود چهار هكتار از جنگل‌های این روستا آلوده شده است.

وی تاكید كرد : یكی از عوارض مهم طغیان این آفت، بروز خارش و حساسیت‌های پوستی در انسان و ایجاد تاول و جوش است كه حتی بدون تماس مستقیم و فقط با قرار گرفتن در محیط آلوده، فرد را دچار می‌كند.

به گفته وی ، پروانهٔ دم طلایی در مناطق جنگلی و اغلب بر روی درخت بلوط دیده شده و به درختان باغی مردم آسیبی نمی رساند.

رییس اداره حفاظت و حمایت اداره كل منابع طبیعی و آبخیزداری مازندران ، منطقه نوشهر در باره اقدامات انجام شده برای جلوگیری از طغیان این آفت گفت: در صدد انعقاد قرارداد با شورای روستای كینچ هستیم تا با استفاده از روش كنترل مكانیكی ، آفت را مهار كنیم.

آهنگران درباره مگس مدیترانه‌ای نیز اظهار داشت : این آفت مختص درختان میوه و مركبات است و در این فصل بیشتر بر روی درختان گیلاس و آلبالو و در ماه‌های بعد بر روی درختان خرمالو و مركبات دیده می‌شود و در مناطق جنگلی كمتر وجود دارد.

وی ادامه داد: اكنون هیچ طغیانی به غیر از آفت خطرناك ابریشم‌باف ناجور در جنگل‌ها و مراتع غرب مازندران مشاهده نشده و فقط بخش كمی از جنگل‌ها كجور به آن آلوده شده است.

پروانه ابریشم‌باف ناجور تا هزار و 600 تخم می‌گذارد و حدود 400 گونه گیاهی میزبان دارد و جزو آفات اولیه محسوب می‌شود كه درخت را ضعیف می‌كند و با این كار زمینه برای حمله آفات درجه دو و سه كه درخت را به طور كامل نابود می‌كنند ، فراهم می‌شود.

رییس انجمن جنگل‌بانی ایران هم نسبت به طغیان آفات در جنگل های برخی از مناطق شمال كشور هشدار داد.

' هادی كیادلیری ' در همایش آفات و بیماری‌های درختان جنگلی شمال كه اخیرا در نوشهر برگزار شد، گفت : اغلب آفات موجود در جنگل‌های شمال از نوع برگ‌خوار است كه باید با آن مبارزه كرد زیرا اگر این آفات غلبه كند، جنگل‌های شمال به وضع فعلی جنگل‌های زاگرس دچار می شود.

وی افزود : طغیان آفات در حدود 15 نوع تاثیر مخرب در جنگل بر جای می‌گذارد.

كیادلیری تاكید كرد: بسیاری از خسارات ناشی از طغیان آفات به چشم نمی‌آید ، زیرا تاثیر این گونه تنش‌ها به صورت كاهش رشد قطری درختان است كه براحتی قابل مشاهده نیست ولی محاسبات نشان می‌دهد كه ممكن است در یك جنگل ، در حدود 800 میلیارد ریال خسارت به این نحو وارد شود.

وی افزود: این اعداد فقط شامل خسارات وارد شده به چوب درخت است و اگر زیان‌های دیگر مانند خسارات زیست محیطی و كاهش منابع آب و غیره را در نظر بگیریم ، زیان وارد شده چند برابر می‌ شود.

رییس انجمن جنگلبانی ایران گفت : هیچ درختی نمی‌تواند بیش از دو و حداكثر سه سال پیاپی بی‌برگی را تحمل كند و به هیچ وجه نباید اجازه دهیم در جنگل چنین وضعی رخ دهد.

این جنگل‌شناس ، ظهور آفات چوب‌خوار را در جنگل نشانه مرگ آن دانست و افزود : خسارات ناشی از طغیان آفات چوب‌خوار را نمی‌توان جبران كرد.

وی ادامه داد : نمی‌توان با قاطعیت یك عامل را در بروز این حالت در جنگل‌های غرب كشور نام برد ، ولی تخریب‌های صورت گرفته در سال‌های قبل و تغییرات اقلیمی و حتی ریزگردهایی كه به كشور وارد می‌شود ، در آن مؤثر است.

كیادلیری گفت : جنگل مجموعه‌ای از موجودات زنده و غیر زنده است و نباید فقط به چشم درخت به آن نگاه كرد و هم اكنون به اهمیت جانوران جنگل كه نقشی حیاتی در حفظ سلامت درختان دارند ، توجه كافی نمی‌شود.

وی افزود : یك اصله درخت كهنسال راش میزبان 40 پرنده است و گرایش بهره‌برداران جنگل به قطع درختان كهن‌سال به معنای تخریب زیستگاه این پرندگان است.

رییس انجمن جنگل‌بانی ایران با تاكید بر ضرورت پیش‌گیری ، گفت : نباید منتظر باشیم تا مشكل به صورت حاد در بیاید و آن‌گاه اقدام كنیم و شواهد و قرائن نشان می‌دهد مسایلی همچون طغیان آفات و آتش‌سوزی در جنگل ، در سال‌های آینده بیشتر هم خواهد شد.

جنگل‌های هیركانی در شمال ایران 9/1 میلیون هكتار وسعت دارد و بیش از 30 آفت در آن شناسایی شده است. ك/4

7514/621/1654/508